- радиациялық сәулелену
- (Радиационное облучение)
иондаушы сәулелердің түрлі объектілерге әсері. Р.с-дің көздері: ядролық жарылыс, жарылыс кезінде немесе басқа жағдайларда пайда болатын және жергілікті жер (акватория) мен атмосфераны зақымдайтын радиоактивті заттар болып келеді. Әскери істе Р.с. адам организміне және қару-жарақ пен әскери техниканың түрлеріне әсер етуіне көзқарас бойынша қаралады. Адам организмінің Р.с-і сыртқы, ішкі және түйіспелі болуы мүмкін. Сыртқы сәулелену — радиоактивтік заттармен зақымданған жергілікті жерде болған кезде бүкіл организмге ядролық жарылыстың өтпелі радиациясының немесе гамма сәулелердің әсер етуінен тұрады. Жеке құрамның Р.с. дәрежесі жұтылған доза шамасымен анықталады. Ішкі сәулелену — радиоактивтік заттардың организм ішіне тыныс органдары, асқазан-ішек жолы, жаралар арқылы түсуі салдарынан пайда болады. Бұл жағдайда ең көп иондандыру мүмкіндігі бар альфа-актив заттар аса қауіпті болып келеді. Түйіспелі сәулелену киіммен қорғалмаған дене бөліктерінің бета-актив заттармен ластануынан болуы мүмкін. Жарылыстың барынша зақымданған заттарының ұзақ әрекет етуінен тері қатты зақымданады. Организмнің ішкі және түйіспелі сәулелену дәрежесі ішке немесе теріге түскен радиоактивті заттардың мөлшері бойынша анықталады. Р.с-дің зақымдау әрекеті гамма, бета, альфа сәулелердің және нейтрондардың тірі ткандердің молекулаларын иондау мүмкіндіктерімен байланысты, оның салдарынан қалыпты зат алмасу мен клеткалардың тіршілігі бұзылады. Р.с-дің қару-жарақ пен әскери техникаға әсерінен радиоэлектрондық аспаптар элементтері сипатының өзгеруі және оптиканың күңгірттенуі мүмкін.
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу. — Мектеп.
Смотреть что такое "радиациялық сәулелену" в других словарях:
радиациялық жағдай — (Радиационная обстановка) қарсыластың ядролық және радиологиялық қаруды қолдануы салдарынан қалыптасатын жағдай; ұрыстық жағдайдың элементі. Р.ж. жергілікті жер, акватория, әуе кеңістігі және әскерлердің қимылы мен жауынгерлік мүмкіндігіне,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
радиациялық жағдайды анықтау мен бағалау — ядролық жарылыстың зақымдаушы факторларының ішінде жерді радиоактивтік зақымдау ерекше орын алады. Ол жарылыс болған жерге шектесетін аудандарды ғана емес, сонымен қатар ондаған, тіпті жүздеген километр қашықтықтағы жерлерді зақымдауы мүмкін және … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
радиацияның қауіпсіз дозасы — (допустимая (безопасная) доза радиации) әскери қызмет шінің бір рет немесе қатарынан бірнеше мәрте сәулелену алғандағы ұрыс қабілеттілігін жоғалтпаған радиация мөлшері. Адамның бір рет (бір күн бойы) радиациялық сәулеленуінің рауалы дозасы 50 Р… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
радиацияның шекті дозасы — (допустимая (безопасная) доза радиации) әскери қызмет шінің бір рет немесе қатарынан бірнеше мәрте сәулелену алғандағы ұрыс қабілеттілігін жоғалтпаған радиация мөлшері. Адамның бір рет (бір күн бойы) радиациялық сәулеленуінің рауалы дозасы 50 Р… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
су асты ядролық жарылысы — (Подводный ядерный взрыв) су астында белгілі бір тереңдікте өткізілген ядролық зарядтың жарылысы. Жарылыс кезінде бу газдық көпіршіктер жасалуына әкелетін жоғары температура мен қысым аумағы құралады. Оның тез кеңеюі нәтижесінде ауадағы соққы… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
дозиметриялық бақылау — (Дозиметрический контроль) жеке құрамның радиоактивті сәулеленуін бақылау және әскери техниканың, азық түліктің, судың радиоактивті зақымдану дәрежесін анықтау үшін ұйымдастырылатын шаралар жүйесі. Оны дозиметриялық аспаптарды қолданып,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
лазер — кванттық генераторлар мен оптикалық диапазондағы күшейткіштер. Л. атауы ағылшынның Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation сөзін қысқартқандағы LASER атауынан шыққан ( индуктивті сәулеленудің көмегімен жарықты күшейту ). Л дің… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
радиологиялық қару — (Радиологическое оружие) тірі күштерді иондаушы сәулелермен жою, жергілікті жер, акватория, ауа, әскери техника мен басқа объектілерді зақымдау үшін радиоактивтік заттарды қолдануға негіз делген әрекеттегі жаппай жою қаруының мүмкін түрлерінің… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу